UX (User Experience) به معنای تجربه کاربر، یک مفهوم جدید نیست، اما امروزه بیش از پیش اهمیت دارد. تقریباً برای هر شرکت با هر حوزه کاری، مخصوصا زمانی که در حال راه‌اندازی یک برنامه یا وب سایت بسیار تعاملی است، UX یکی از جنبه‌های اصلی ارائه تجربه کاربر به شمار می‌رود. UX، دقیقا زمانی که نگرانی‌های زیادی در مورد آن وجود داشت، مسیر اصلی خود را پیدا کرد. با ما همراه باشید تا به این پرسش که UX چیست پاسخ دهیم.

به زبان ساده، UX روشی است که به کاربران امکان می‌دهد بدون سردرگمی ‌و در عین سهولت، در وب سایت یا برنامه شما پیمایش کنند و تجربه‌ای خوب از نام تجاری شما به دست آورند. UX عناصر طراحی، روانشناسی، تحقیقات، فناوری و تجارت را با هم ترکیب می‌کند تا بهترین تجربه را برای کاربر فراهم سازد.

اهمیت UX را نباید دست کم گرفت. حدود 30٪ از افراد پس از یک تجربه کاربری بد دیگر به سایت بر نمی‌گردند. مهم نیست یک سازمان چندملیتی باشید که حضور مستقر دارید یا یک شرکت تازه تاسیس که اولین وب سایت خود را ایجاد کرده‌اید، در هر صورت تجربه کاربر باید یک عامل مهم در روند طراحی شما باشد.

شرکت‌های بی شماری وجود دارند که این کار را به درستی انجام می‌دهند. به عنوان مثال می‌توان به AirBnB، Duolingo، MailChimp، Facebook و Starbucks اشاره کرد. در اینجا، نگاهی به چند نمونه از این مثال‌ها خواهیم انداخت تا به ما در پاسخ به این سوال که UX چیست کمک کنند.

UX چیست: یک تعریف ساده

UX توانایی کاربر در پیمایش وب سایت، برنامه یا حتی دستگاه‌های سخت افزاری شما است. UX افکار و احساسات کاربر را در نظر می‌گیرد. این یک روش طراحی متمرکز بر انسان است، که به این سوالات پاسخ می‌دهد : چگونه افراد با وب سایت یا برنامه من تعامل برقرار خواهند کرد؟ آیا پیمایش وب سایت یا برنامه من آسان است؟ آیا کاربران می‌توانند آنچه را که می‌خواهند پیدا کنند؟ آیا وب سایت یا برنامه من سریع بارگیری می‌شود؟ آیا زبان وب سایت یا برنامه من برای کاربر قابل فهم است؟

اصطلاح UX در واقع از دهه نود میلادی وجود داشته است. این اصطلاح توسط یک دانشمند در اپل، به نام دان نورمن، ابداع شد. نورمن می‌گوید که هدف اصلی UX تأمین نیازهای دقیق مشتری است. برنامه استارباکس این کار را بسیار عالی انجام می‌دهد. این برنامه برای سادگی و شخصی‌سازی کاربر طراحی شده است. درک اینکه مردم مبتنی بر عادت هستند، به خصوص هنگامی‌که صحبت از سفارشات قهوه آنها می‌شود، باعث شده توسعه‌دهندگان یک برگه با نام “Recents” را در برنامه استارباکس بگنجانند تا کاربران بتوانند به سرعت سفارش قبلی خود را تکرار کنند و مجبور نباشند فرم سفارش را مجدد پر کنند. این مثال می‌تواند پاسخ مناسبی برای این سوال که UX چیست باشد.

UX نقطه مشترک ارتباط بین فناوری، مردم و تجارت است. درک کاربر نهایی با انجام تحقیقات کاربر و درک اهداف کسب و کار فراهم می‌شود. در این میان باید درک فناوری، برای استفاده از بهترین ابزارها به منظور ایجاد طرح‌های موثر و کارآمد فراهم ‌شود.

چرا UX مهم است؟

UX در هر مرحله از فرآیند طراحی، در وقت، هزینه و تلاش سازمان صرفه‌جویی می‌کند و ارزش طولانی مدت برای تجارت سازمان را به ارمغان می‌آورد. اگرچه UX اغلب به وب سایت‌ها نسبت داده می‌شود، همچنین می‌تواند روی برنامه‌ها یا هر نوع محصول یا خدمتی که تجربه کاربر در آن مهم است اعمال شود. در حالت کلی UX باید به چهار سوال اصلی پاسخ ‌دهد:

• آیا استفاده از وب سایت یا برنامه آسان است؟
• آیا زمان یادگیری کار با وب سایت یا برنامه کوتاه است؟
• آیا وب سایت یا برنامه کارآمد است؟
• آیا وب سایت یا برنامه کاربرپسند است؟

پاسخ به این سوالات به شما کمک می‌کند بهترین وب سایت یا برنامه را برای تجارت خود طراحی کنید. مهم نیست دلیل شما برای بررسی UX هزینه‌های تعمیر و نگهداری پایین‌تر، یا بازدهی بالای سرمایه‌گذاری یا طرز فکر کاربرمحور باشد، به هر حال استفاده از UX طیف وسیعی از مزایا را در پی خواهد داشت.

توجه به UX برای موفقیت در کسب و کار بسیار مهم است. اما شرکت‌ها همیشه اهمیت آن را در نظر نمی‌گیرند و از آن برای تمرکز بر کارهای تجاری چشم‌پوشی می‌کنند. صرف نظر از اینکه شرکت شما چگونه UX را بهینه می‌کند، شکی نیست که در طراحی‌های شما اهمیت زیادی دارد.

در راستای پاسخ به سوال که UX چیست بیایید دو نمونه از UX را با سیستم‌عامل‌های یادگیری زبان Rosetta Stone و Duolingo مقایسه کنیم، که رویکردهای بسیار متفاوتی نسبت به کاربران خود دارند. Duolingo’s UXبا طراحی ساده و بدون دردسر باعث می‌شود که یک زبان جدید در عرض چند دقیقه یاد گرفته شود.
Rosetta Stone به عنوان یک گزینه سنتی‌تر، برای مدت‌ها یکی از بهترین رابط‌های کاربری یادگیری زبان بود، اما خیلی مورد استقبال قرار نگرفت. چون این روش بسیار سفت و سخت‌تر بود و استفاده از آن هزینه‌ای در بر داشت، در حالی که برنامه پایه Duolingo رایگان است.

ارتباط عاطفی یکی دیگر از ابزارهای قدرتمند در UX است. حتی منطقی‌ترین افراد تحت تأثیر احساسات قرار می‌گیرند، این همان چیزی است که ما را به انسان تبدیل می‌کند. احساسات در UX همیشه استفاده می‌شوند و در صورت استفاده صحیح، موجب یک طراحی فوق‌العاده خوب خواهند شد. درک نحوه استفاده از طراحی احساسی در UX برای برجسته‌سازی کسب و کار بسیار مهم است.
یک مثال عالی، MailChimp، نرم‌افزار محبوب سرویس‌ گیرنده ایمیل است که هیچ کسب و کار جالب توجهی ندارد، اما به دلیل طراحی رنگارنگ، جو دوستانه و رویکرد مناسب، کار با آن لذت‌بخش است.
بسیاری از مردم فکر می‌کنند که طراحی ظاهر، روکش و نمای بیرونی است، اما در واقع، عملکرد نیز به همان اندازه در طراحی مهم است. طراحی همچنین چگونگی کارکرد نیز است. درک UX قطعاً مهارت مهمی ‌است که باید در شرکت خود داشته باشید، بنابراین حتی اگر متخصص استخدام نمی‌کنید، پیشنهاد می‌شود کسی که آموزش طراحی UX را دیده و دارای مهارت، تجربه و اعتماد به نفس لازم است را در تیم خود داشته باشید. تا برای انجام کارهای سخت در این حوزه داوطلب شود.

طراحی که با توجه به اصول UX انجام شده می‌تواند طیف وسیعی از ویژگی‌ها را داشته باشد، اما برخی از ویژگی‌های اساسی که همیشه وجود دارند شامل موارد زیر است:

• قابلیت اعتماد (آیا وب سایت یا برنامه آنگونه که باید کار کند کار می‌کند؟)
• کیفیت مکالمه (آیا میزان صدا در وب سایت یا برنامه صحیح است؟)
• قابلیت استفاده مجدد (آیا وب سایت یا برنامه قابل استفاده مجدد است؟)
• سودمندی (آیا وب سایت یا برنامه کار خود را سریع و موثر انجام می‌دهد؟)

تفاوت بین UX و UI

بعد از پاسخ به سوال UX چیست باید بتوان تفاوت بین UX و UI را بیان کرد. UX و UI اغلب حتی توسط متخصصان صنعت نیز اشتباه گرفته می‌شوند. بنابراین، باید دید تفاوت بین UX (User Experience) و UI (User Interface) دقیقا چیست؟ به زبان خیلی ساده، UX طرز فکر و احساسی است که کسی در مورد طراحی شما دارد، در حالی که UI ویژگی‌ها، عملکرد و نحوه تعامل با محصولی است که شما طراحی کرده‌اید.

بسیاری از مردم UX را در مقابل UI می‌دانند اما در واقع UX در کنار UIاست. این دو با هم مرتبط هستند، مخالف نیستند. UX به عنوان مسیر برای طراحی تعریف می‌شود در حالی که UI ویژگی‌ها را تعیین می‌کند. UX مسیر رسیدن به یک مقصد است در حالی که UI خود مقصد است.
UI یا رابط کاربری شامل عناصر ظاهری و نحوه تعامل با کاربر است. اما UX بر روی انسان‌سنجی و ارگونومی‌ متمرکز است و تقریبا می‌توان گفت به چیدمان عناصر، فعل و انفعالات، انتقال‌ها، انیمیشن‌ها و … توجه کمتری دارد. موضوعی که ممکن است خیلی به آن توجه نشود این است که UX و UI برای ایجاد یک شکل ظاهری و عملکرد مناسب باید در کنار هم قرار بگیرند.
UX و UI باید دو بخش از یک فرایند طراحی موفق باشند تا نیازها و خواسته‌های مختلف را برآورده کنند، بنابراین درک اهمیت هر دو برای طراحی محصول نهایی خوب حیاتی است. اگر محصولی شگفت انگیز به نظر می‌رسد اما استفاده از آن دشوار است، UX عالی و UI بدی دارد، در حالی که اگر محصولی کاربرپسند است اما وحشتناک به نظر می‌رسد، UX بد و UI عالی دارد.
اعمال UX
گاهی اوقات ممکن است یک طراح پاسخ سوال UX چیست را بداند اما در ساخت یک محصول از اصول طراحی UX پیروی نکند، در اینجاست که تفاوت بین یک طراح عادی و یک طراح UX مشخص می‌شود. این در حالی است که درک نوع وظایفی که یک طراح UX انجام می‌دهد ضروری است. بدیهی است که حتی اگر طراح، اصول UX را رعایت کند نسبت به دیگر طراحان UX با توجه به آنچه طراحی می‌کند تفاوت‌های زیادی دارد. با این حال بیایید به چند نمونه کلی از کارهایی که یک طراح UX انجام می‌دهد نگاهی بیندازیم.

انجام تحقیقات مربوط به کاربران : این مورد به طراح UX کمک می‌کند تا در مورد کاربران، اهداف، نیازها، انگیزه‌ها و رفتارهای آنها مطالب زیادی بیاموزد. بر اساس تحقیقات، طراح می‌تواند گروه‌های اصلی کاربران را شناسایی کند و با توجه به شخصت آنها طراحی محصول را انجام دهد.

معماری اطلاعات (IA) : بعد از تحقیق، معماری اطلاعات، ساختار طراحی را شکل می‌دهد. منظور از معماری، طبقه‌بندی و درج سلسله مراتب برای اطلاعات است.

Wireframe : این مرحله بعد از مراحل بالا انجام می‌شود و برای گرفتن بازخورد اولیه، ایجاد اسکلت یا قاب سیمی محصول نهایی به کار می‌رود.
نمونه‌سازی اولیه: اگر فریم‌های سیمی معادل طرح اصلی باشد، نمونه‌های اولیه آن مدل‌های سه بعدی هستند. آنها نمایش دقیق‌تری از محصول نهایی را ارائه می‌دهند.

آزمایش محصول : این مورد به طراح کمک می‌کند تا در هنگام تعامل کاربر با طرح، مشکلات احتمالی را پیدا کند و آنها را برطرف نماید. این گزینه معمولاً برای کمک به سنجش رفتار انجام می‌شود.
استفاده از UX در طراحی وب سایت کار خاصی نیست، در واقع بسیاری از سیستم‌عامل‌های وب سایت ساز، سطح UX را در ابزارهای خود گنجانده‌اند، اما استخدام یک متخصص UX همیشه برای شرکت خوب است.

کمک گرفتن از متخصص

UX می‌تواند با بازارهای مدرن رقابتی، شغلی را ایجاد کند یا از بین ببرد. UX به شما کمک می‌کند تا بدون از بین بردن مشتریان بالقوه، پتانسیل خود را به حداکثر برسانید. دنیای طراحی UX گسترده و پیچیده است، اما با کمک متخصص می‌توانید انقلابی در طراحی وب سایت و به دنبال آن در تجارت خود ایجاد کنید. طراحان هوشمند اهمیت توسعه UX و UI را به خوبی درک می‌کنند.

جمع‌بندی

UX یا تجربه کاربر یک مفهوم است که در طراحی وب سایت یا ساخت یک برنامه باید مورد توجه قرار گیرد. UX کمک می‌کند وب سایت یا برنامه هم از لحاظ ظاهر و هم از لحاظ عملکرد مورد توجه کاربر قرار بگیرد. UX با UI تفاوت‌هایی دارد. اما این دو در کنار هم قرار می‌گیرند نه در مقابل هم. در واقع وجود هر دو برای طراحی یک وب‌سایت یا برنامه کاربرپسند لازم و ضروری است. ما در این مطلب به این سوال که UX چیست پاسخ دادیم. امیدواریم توانسته باشیم درک درستی از آن را در ذهن شما ایجاد کنیم.